"သေဘ္ာေတြရဲ႕ Tonnage Measurements" နဲ႔ "Weight Measurements"

(ဒီ post ေလးကေကာ႔၊ အင္းစိန္ GTI အီလက္ထေရာနစ္ အင္ဂၽင္နီယာသင္တန္းမွာ၊ Mensuration, Co-ordinate geometry, Algebra, Trigonometry,  Calculus အစရိွသလို၊  အမၽိဳးအမည္၊ စံုလင္တဲ႔၊ အသံုးခၽသခၽ္ာ 'Applied mathematics' ဘာသာရပ္ေတြ၊ သင္ယူခဲ႔ဖူးသူ၊ သေဘာ္သားေဟာင္း၊ တေယာက္ရဲ႕၊  ေကၽးဇူးတင္၊ သတိရစြာၿဖင္႔၊ 'တင္' လိုက္တဲ႔၊ post ေလး၊ ၿဖစ္ေႀကာင္း၊ ေၿပာပါရေစ။)

Remark : All publications and images herein this page are for use of educational purpose only. The owner of this page is not responsible for the consequences in case of violation to copyright, trademark, patent or other intellectual property rights of any third party.

သေဘ္ာေတြရဲ႕ အရြယ္အစားကို၊ ေဖာ္ၿပတဲ႔အခါ၊ "Tonnage Measurements" နဲ႔၊ "Weight Measurements" ဆိုတဲ႔၊ အေလးခၽိန္န္၊ အတိုင္းအတာ၊ အသံုးအနံွဳးေတြၿဖင္႔၊ နိွဳင္းယွဥ္ေဖာ္ၿပႀကပါတယ္။  tonnage measurements အသံုးအနံွဳးမွာ၊ 'GRT' လို႔ေခါါတဲ႔၊ gross registered tonnage နဲ႔၊ 'NRT' လို႔ေခါါတဲ႔ net registered tonnage တို႔၊ ပါဝင္ပါတယ္။

"International Tonnage Measurement Convention 1969" နည္းဥပေဒအရ၊ ၿပဌာန္းခဲ႔တဲ႔၊ 'GRT' နဲ႔ 'NRT'  အသံုးအနံွဴးေတြကို၊ (၁၉၉၂) ခုနွစ္မွာ၊ 'GT' ဆိုတဲ႔၊ gross tonnage နဲ႔၊ NT ဆိုတဲ႔၊ net tonnage အသံုးအနံွဴးေတြၿဖင္႔၊ အစားထိုး၊ ၿပင္ဆင္ခဲ႔ပါတယ္။ tonnage measurement အသံုးအနံွဴးေတြကို၊ သေဘ္ာမွတ္ပံုတင္ၿခင္း၊ အခြန္အခေပးေဆာင္ၿခင္း အစရိွတဲ႔၊ ကိစၥေတြအတြက္၊ အသံုးၿပဳႀကပါတယ္။

'GRT' ဆိုတဲ႔၊ gross register tonnage ဟာ၊ သေဘ္ာတစီးလံုးရဲ႕၊ ထုထည္ volume ကို၊ တိုင္းတာၿပီး၊ အေလးခၽိန္ weight အေနနဲ႔၊ သတ္မွတ္ထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ထုထည္ volume အားၿဖင္႔၊ (၁၀၀) ကုဗေပ သို႔မဟုတ္၊ (၂. ၈၃) ကုဗမီတာဟာ၊ သတ္မွတ္၊ မွတ္ပံုတင္ အေလးခၽိန္ registered tonnage (၁) တန္နဲ႔၊ ညီမၽွပါတယ္။

'ေရ' ရဲ႕၊ သိပ္သည္းဆ specific gravity ကို၊ (၁) အၿဖစ္၊ သတ္မွတ္ထားတဲ႔အတြက္၊ (၁၀၀) ကုဗေပ သို႔မဟုတ္၊  (၂. ၈၃) ကုဗမီတာထုထည္၊ volume ပမာဏရိွတဲ႔၊ 'ကန္' ထဲကို၊ 'ေရ' fresh water 'အၿပည္႔' ၿဖည္႔၊ လိုက္တဲ႔အခါ၊ အေလးခၽိန္အားၿဖင္႔ (၂, ၈၀၀) ကီလိုဂရမ္ သို႔မဟုတ္၊ (၂. ၈) မက္ထရစ္တန္နဲ႔၊ 'ညီမၽွ' တယ္လို႔၊ ယူဆၿခင္းလည္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

'NRT' ဆိုတဲ႔ net registered tonnage ဆိုတာကေတာ႔၊ cargo hold နဲ႔ cargo tank တို႔ကဲ႔သို႔၊ 'ကုန္' ထည္႔သြင္း သယ္ေဆာင္မယ္႔၊ ေနရာေတြရဲ႕၊ ထုထည္ volume ကို၊ တိုင္းတာၿပီး၊ 'ေရ' ရဲ႕ သိပ္သည္းဆၿဖင္႔၊ နိွဳင္းယွဥ္၊ အေလးခၽိန္ 'ဖြဲ႔' ကာ၊ သတ္မွတ္၊ မွတ္ပံုတင္ထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ engine room, bridge သို႔မဟုတ္ wheel house နဲ႔၊ crew accommodation အစရိွတဲ႔ ေနရာေတြ၊ ထည္႔သြင္းၿခင္း 'မၿပဳ' ပဲ၊ 'ကုန္' သယ္ေဆာင္မယ္႔ ေနရာေတြကိုသာ၊ သတ္မွတ္၊ တိုင္းတာပါတယ္။

တနည္းအားၿဖင္႔၊ 'GRT' ဟာ၊ 'ကုန္' မပါတဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕၊ အေလးခၽိန္၊ ၿဖစ္ၿပီး၊ 'NRT' ကေတာ႔၊ သေဘ္ာမွာ၊ တင္ေဆာင္နိဳင္မယ္႔၊  'ကုန္' အေလးခၽိန္လည္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။  ဒါ႔အၿပင္၊ ကုန္ေသတၱာတင္ container vessel သေဘ္ာ၊ ခရီးသယ္တင္ passenger vessel သေဘ္ာ၊ အစရိွတဲ႔၊ သေဘ္ာ အမၽိဳးအစားအလိုက္၊ NRT တြက္ခၽက္ယူပံု၊ ကြဲၿပားမွဳေတြလည္း၊ ရိွပါတယ္။ အလားတူ၊ သေဘ္ာမွတ္ပံုတင္ registered ၿပဳလုပ္ထားရာ၊ ဆိပ္ကမ္း port သို႔မဟုတ္၊ တိုင္းၿပည္ country နဲ႔၊ သေဘ္ာသြားလာ၊ ၿဖတ္သန္းခုတ္ေမာင္းရာ၊ ဒါမွမဟုတ္၊ ဆိုက္ကပ္ရာ၊ ဆိပ္ကမ္း တနည္းအာားၿဖင္႔၊ တိုင္းၿပည္အေပါါ၊ မူတည္ၿပီး၊ ကြဲၿပားမွဴေတြလည္း၊ ရိွတတ္ပါေသးတယ္။

'GT' ဆိုတဲ႔ gross tonnage တြက္ယူရာမွာ၊ သေဘ္ာတည္ေဆာက္ပံု design ပံုသ႑န္အေပါါ၊ မူတည္ၿပီး၊ GRT ဆိုတဲ႔ gross register tonnage တြက္ယူပံုနဲ႔၊ 'ကြာၿခား' ပါတယ္။ 'GT' ကို၊ 'keel' လို႔ေခါါတဲ႔၊ သေဘ္ာ 'ဧရာ' ဝမ္းဗိုက္ေအာက္ေၿခ၊ hull framing ေတြမွ၊ အစၿပဳကာ၊ ေခါင္းတိုင္ funnel အထိ၊ အလံုပိတ္ enclosed space အၿဖစ္၊ ယူဆၿပီး၊ ထုထည္ volume အေနနဲ႔၊ 'ကုဗမီတာ' ၿဖင္႔၊  တိုင္းတာ၊ တြက္ခၽက္ပါတယ္။ 'ကုဗေပ' ၿဖင္႔၊ တိုင္းတာ တြက္ခၽက္တဲ႔၊ GRT နဲ႔၊ နိွဳင္းယွဥ္ ႀကည္႔တဲ႔အခါ၊ (၀. ၅၉၁၉) GT ဟာ (၁) GRT နဲ႔၊ ညီမၽွသလို၊ 'ထုထည္' အားၿဖင္႔ (၂. ၈၃၁၆) 'ကုဗမီတာ' ရိွတာ၊ ေတြ႔ရမွာ၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

ပနားမားတူးေၿမာင္းကို၊ ၿဖတ္သန္းတဲ႔အခါ၊ 'PU/ UMS - Panama Canal Universal Measurement System' ဆိုတဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕ စုစုေပါင္းထုထည္ total volume အေပါါမွာ၊ အေၿခခံ၊ တြက္ယူၿပီး၊ (၁) PU/ UMS Net ယူနစ္ဟာ၊  (၁၀၀) ကုဗေပနဲ႔၊ 'ညီမၽွ' တယ္လို႔၊ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။  စူးအက္တူးေၿမာင္းကို၊ ၿဖတ္သန္းတဲ႔ အခါမွာေတာ႔၊ (၁၈၇၃) ခုနစ္ ကတည္းက၊ ၿပဌာန္းခဲ႔တဲ႔၊ 'Moorsom System' ကိုု၊ အေၿခခံကာ၊ တူးေၿမာင္း အုပ္ခၽဳပ္ေရးအဖြဲ႔  'Suez Canal Authority ' မွ၊ အႀကိမ္ေပါင္းမၽားစြာ၊  ၿပင္ဆင္ထားမယ္႔၊ 'Suez Canal Net Tonnage' တြက္ခၽက္နည္းကို၊ အသံုးၿပဳပါတယ္။

weight measurements အသံုးအနံွဳးေတြမွာေတာ႔ displacement, lightship သို႔မဟုတ္၊ light weight နဲ႔ DWT ဆိုတဲ႔၊ dead weight tonnage တို႔၊ ပါဝင္ပါတယ္။ weight measurements အသံုးအနံွဳးေတြအေႀကာင္း၊ မေၿပာခင္၊ သေဘ္ာေတြရဲ႕၊ အလၽွားတိုင္းတာပံု၊ အသံုးအနံွဳးေတြ အေႀကာင္း၊ အရင္ေၿပာပါရေစ။

သေဘ္ာရဲ႕ အလၽွား length ကို၊ 'LOA' ဆိုတဲ႔ length over all, 'LBP' ဆိုတဲ႔ length between perpendiculars နဲ႔၊ 'LWL' ဆိုတဲ႔ length on load waterline ဆိုၿပီး၊ နည္းလမ္း (၃) ခုၿဖင္႔၊ တိုင္းတာေဖာ္ၿပပါတယ္။  'LOA' ဆိုတဲ႔ length over all ဟာ၊ သေဘ္ာဦး forward bow မွ၊ သေဘ္ာပဲ႔ပိုင္း aft stern အထိ၊ တေၿဖာင္႔တည္း၊ တိုင္းတာၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

'LBP' ဆိုတဲ႔ length between perpendiculars ဆိုတာကေတာ႔၊ သေဘ္ာဦး bow နဲ႔၊ သေဘ္ာပဲ႔ပိုင္း stern မွ၊ 'အေကြးအဝိုက္' ဧရိယာေတြကို၊ 'ခၽန္လွပ္' ကာ အကၽယ္ width အေနနဲ႔၊ တညီတည္း ရိွေနမယ္႔၊ ပံုသ႑န္အၿဖစ္၊ ယူဆၿပီး၊  'ေတာက္ေလၽွာက္' ၿခံဳငံု၊ တိုင္းတာၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။  'LWL' ဆိုတဲ႔၊ length on load waterline ဟာလည္း၊ သေဘ္ာရဲ႕ load line လို႔ေခါါတဲ႔၊ 'ကုန္္' အၿပည္႔ 'တင္' ထားစဥ္၊ 'ေရ' ေပါါမွာ၊ 'ေပါါ' ေနမယ္႔ သေဘ္ာရဲ႕အလၽွားကိို၊ တိုင္းတာၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

သေဘ္ာအမၽိဳးအစားနဲ႔၊ သေဘ္ာတည္ေဆာက္ပံု design ပံုသ႑န္၊ ကြဲၿပားမွဳေတြေႀကာင္႔၊ သေဘ္ာရဲ႕ အလၽွား၊ မွတ္ပံုတင္တဲ႔အခါ၊ 'တိကၽ' တဲ႔၊ အတိုင္းအတာ တခု၊ သတ္မွတ္ရန္၊ လိုအပ္လာၿပီး 'registered length' ရယ္လို႔၊ ေခါါဆိုႀကပါတယ္။ rudder shaft သို႔မဟုတ္၊ rudder head ရဲ႕ ဗဟိုမွ၊ အတြင္းဖက္ 'အကၽဆံုး' သေဘ္ာဦးသံၿပား bow plate နဲ႔၊ forecastle upper deck တို႔ရဲ႕ 'ဆံုမွတ္' crossing point အထိ၊ တိုင္းတာကာ၊ registered length အၿဖစ္၊ သတ္မွတ္ႀကပါတယ္။

သေဘ္ာရဲ႕ ကန္႔လန္႔ၿဖတ္ 'အကၽယ္' width ကိုေတာ႔၊ 'ဗၽက္' breadth ရယ္လို႔၊ ေခါါေဝါါသံုးနံွဴးပါတယ္။ သေဘ္ာရဲ႕ အနက္ 'depth' မွာ၊ 'ေရ' ေပါါ၊ 'ေပါါ' ေနမယ္႔အပိုင္း 'free board' နဲ႔၊ 'ေရ' ထဲမွာ၊ 'နစ္' ေနမယ္႔အပိုင္း ေရစူး 'draft' တို႔၊ ပါဝင္ပါတယ္။ 'weight measurements' အသံုးအနံွဳးေတြ အေႀကာင္း၊ ဆက္ပါဦးမယ္။

'displacement' ဆိုတာကေတာ႔၊ 'ေရ' ထဲမွာ၊ ေကၽာက္ခၽ 'ရပ္' နားထားတဲ႔ သေဘ္ာရဲ႕ အေလးခၽိန္ၿဖစ္ၿပီး၊ 'long tons' သုိ႔မဟုတ္၊ 'metric tons' ယူနစ္္ၿဖင္႔ တြက္ခၽက္ေဖာ္ၿပပါတယ္။ သေဘ္ာ hull ရဲ႕၊ water line ေအာက္မွာ၊ ရိွေနမယ္႔၊ 'ထုထည္' ကို၊ သေဘ္ာရဲ႕ အလၽွား length, ေရထဲမွာ၊ ရိွေနမယ္႔ ေရစူး draft နဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕၊ ဗၽက္ breadth တို႔၊ 'ေၿမွာက္' ၿခင္းၿဖင္႔၊ ရရိွလာတဲ႔၊ တန္ဘိုးကို၊ ေရငံ salt water ရဲ႕၊ သိပ္သည္းဆ (၁. ၀၂၅) ၿဖင္႔၊ ထပ္ 'ေၿမွာက္' ကာ၊ မက္ထရစ္တန္ယူနစ္္ အေနနဲ႔၊ တြက္ယူၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

'ေရ' ရဲ႕၊ သိပ္သည္းဆ specific gravity ဟာ၊ ေရခၽိဳ fresh water, ေရငံ salt water အစရိွတဲ႔၊ 'ေရ' အမၽိဳးအစား အေပါါ၊ မူတည္ၿပီး ကြဲၿပားသလို၊ ေနရာေဒသ၊ အေပါါ မူတည္လို႔၊ ကြဲၿပားပါေသးတယ္။ ဥပမာအပူပိုင္းေဒသ tropical zone မွ၊ 'ေရငံ' ဟာ၊ အေအးပိုင္းေဒသ၊ 'ေရငံ' နဲ႔၊ နိွဳင္းယွဥ္ ႀကည္႔လၽွင္၊ သိပ္သည္းဆ density  ပိုမို၊ နည္းပါးတာ၊ ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။

displacement ကို 'long tons' ယူနစ္အၿဖစ္၊  တြက္ယူတဲ႔အခါ၊ သေဘ္ာ hull ရဲ႕၊ water line ေအာက္မွာ၊ ရိွေနမယ္႔၊ ထုထည္ကို သေဘ္ာရဲ႕ အလၽွား length, ေရထဲမွာ ရိွေနမယ္႔ ေရစူး draft နဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕ ဗၽက္ breadth တို႔ကို၊ 'ေၿမွာက္' ၿခင္းၿဖင္႔၊ ရရိွလာတဲ႔ တန္ဘိုးကို၊ 'ေပ - feet' ဖြဲ႔ၿပီး၊ သေဘ္ာအမၽိဳးအစားနဲ႔၊ တည္ေဆာက္ပံုအရ၊ ခြဲၿခား သတ္မွတ္ထားတဲ႔၊ 'Block Coefficient of the Hull' ဆိုတဲ႔၊ 'ကိန္းေသ' တန္ဘိုးတခုၿဖင္႔၊ 'ထပ္မံ' ေၿမွာက္ ယူရန္၊ လိုအပ္ပါတယ္။

water line ေအာက္မွာ၊ ရိွေနမယ္႔၊ စုစုေပါင္းထုထည္ total under water volume ကို၊ 'ကုဗေပ' ယူနစ္ၿဖင္႔၊ ရရိွလာတဲ႔အခါ၊ (၁) ကုဗေပမွာ ရိွတဲ႔၊ 'ေရငံ' Salt water ရဲ႕၊သိပ္သည္းဆ (၆၄) ၿဖင္႔၊ 'ေၿမွာက္' ကာ၊ 'ေပါင္ - pound' ဖြဲ႔ၿပီး၊ (၃၅) ၿဖင္႔၊ 'စား' တဲ႔အခါ၊ 'long tons' ယူနစ္၊ ရရိွလာမွာ၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

'lightship' သိုမဟုတ္ 'lightweight' ဆိုတာကေတာ႔၊ ေလာင္စာဆီ fuel, ကုန္ cargo, ခရီးသည္ passengers နဲ႔၊ သံုးေရ domestic used fresh water အစရိွတဲ႔၊ အေလးခၽိန္ေတြ၊ 'မပါဝင္' တဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕၊ အမွန္တကယ္၊ အေလးခၽိန္ၿဖစ္ပါတယ္။  DWT ဆိုတဲ႔ 'dead weight tonnage' ကိုလည္း၊ displacement မွ၊ lightship သို႔မဟုတ္၊ lightweight  'နွဳတ္' ယူၿခင္းၿဖင္႔၊ တြက္ယူနိဳင္ပါႀကာင္း၊ ေဖာ္ၿပလိုက္ပါတယ္။